อริยสัจสี่เป็นเอกังสิกธรรมที่ทรงแสดง

(หลังจากที่ทรงปฏิเสธการแสดงอันตคาหิกทิฏฐิ สิบในฐานะที่เป็นอเนกังสิกธรรมต่อพระองค์แล้ว, ได้ทรงแสดงเอกังสิกธรรม ในธรรมวินัยของพระองค์ ดังต่อไปนี้ :-)

โปฎฐปาทะ ! ธรรมที่เราแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกะนั้น เป็นอย่างไรเล่า ?

โปฏฐปาทะ ! ธรรมที่เราแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกะนั้น คือข้อที่ว่า “นี้ เป็นทุกข์” ดังนี้บ้าง ; .... “นี้ เป็นเหตุให้เกิดทุกข์” ดังนี้บ้าง ; .... “นี้ เป็นความดับไม่เหลือแห่งทุกข์” ดังนี้บ้าง ; .... “นี้ เป็นข้อปฏิบัติให้ถึง ความดับไม่เหลือแห่งทุกข์” ดังนี้บ้าง.

โปฏฐปาทะ ! เพราะเหตุไรเล่าเราจึงแสดงบัญญติธรรมเหล่านั้น ว่าเป็นเอกังสิกธรรม (ธรรมที่ควรแสดงบัญญัติโดยส่วนเดียว) ? โปฏฐปาทะ ! ข้อนี้เพราะว่าธรรมเหล่านั้น ประกอบด้วยอรรถะ ประกอบด้วยธรรมะ เป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์ เป็นไปเพื่อความหน่าย เป็นไปเพื่อความคลายกำหนัดเป็นไปเพื่อความดับ เป็นไปเพื่อความสงบรำงับ เป็นไปเพื่อความรู้ยิ่ง เป็นไปเพื่อความรู้พร้อม เป็นไปเพื่อนิพพาน ; เพราะเหตุนั้น ธรรมเหล่านั้น เราจึงแสดง บัญญัติ ว่าเป็นเอกังสิกธรรม.