พระสุตตันตปิฎกไทย: 11/183/239 240
สุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค
ความดับ อันน้อมไปเพื่อความสละลง ย่อมเจริญปีติสมาธิสัมโพชฌงค์ อันอาศัยความสงัด อาศัย
ความคลายกำหนัด อาศัยความดับอันน้อมไปเพื่อความสละลง ย่อมเจริญอุเบกขาสัมโพชฌงค์
อันอาศัยความสงัดอาศัยความคลายกำหนัด อาศัยความดับ อันน้อมไปเพื่อความสละลง
ผู้มีอายุทั้งหลาย นี้เรียกว่า ภาวนาปธาน ฯ
ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ก็อนุรักขนาปธาน เป็นไฉน ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุในพระ
ธรรมวินัยนี้ ย่อมตามรักษาสมาธินิมิตอันเจริญที่บังเกิดขึ้นแล้ว คืออัฏฐิกสัญญา ปุฬุวกสัญญา
วินีลกสัญญา วิจฉิททกสัญญา อุทธุมาตกสัญญาผู้มีอายุทั้งหลาย นี้เรียกว่า อนุรักขนาปธาน ฯ
[๒๓๙] ญาณ ๔ อย่าง
๑. ธัมมญาณ
[ความรู้ในธรรม]
๒. อันวยญาณ
[ความรู้ในการคล้อยตาม]
๓. ปริจเฉทญาณ
[ความรู้ในการกำหนด]
๔. สัมมติญาณ
[ความรู้ในสมมติ]
ญาณ ๔ อย่าง
๑. ทุกขญาณ
[ความรู้ในทุกข์]
๒. ทุกขสมุทยญาณ
[ความรู้ในทุกขสมุทัย]
๓. ทุกขนิโรธญาณ
[ความรู้ในทุกขนิโรธ]
๔. ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทานญาณ
[ความรู้ในทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา]
[๒๔๐] องค์ของการบรรลุโสดา ๔ อย่าง
๑. สัปปุริสสังเสวะ
[การคบสัตบุรุษ]
๒. สัทธัมมัสสวนะ
[การฟังพระสัทธรรม]
๓. โยนิโสมนสิการ
[การกระทำไว้ในใจโดยแยบคาย]
๔. ธัมมานุธัมมปฏิปัตติ
[การปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม]
