๒. อเสกขบุคคล

---

[บุคคลผู้ไม่ต้องศึกษา] ๓. เนวเสกขนาเสกขบุคคล

---

[บุคคลผู้ยังต้องศึกษาก็ไม่ใช่ ผู้ไม่ต้องศึกษาก็ไม่ ใช่] เถระ ๓ อย่าง ๑. ชาติเถระ

---

[พระเถระโดยชาติ] ๒. ธรรมเถระ

---

[พระเถระโดยธรรม] ๓. สมมติเถระ

---

[พระเถระโดยสมมติ] ปุญญกิริยาวัตถุ ๓ อย่าง ๑. ทานมัย

---

[บุญสำเร็จด้วยการบริจาคทาน] ๒. สีลมัย

---

[บุญสำเร็จด้วยการรักษาศีล] ๓. ภาวนามัย

---

[บุญสำเร็จด้วยการเจริญภาวนา] เหตุสำหรับโจทน์ ๓ อย่าง ๑. ทิฏฺเฐน

---

[ด้วยได้เห็น] ๒. สุเตน

---

[ด้วยได้ยินได้ฟัง] ๓. ปริสงฺกาย

---

[ด้วยความรังเกียจ] กามอุปบัติ ๓ อย่าง ๑. ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย สัตว์ประเภทที่มีกามปรากฏมีอยู่ สัตว์เหล่านั้น เมื่อกามปรากฏ แล้ว ย่อมยังอำนาจให้เป็นไปในกามทั้งหลายเช่นมนุษย์ เทพดาบางจำพวก และวินิบาตบาง จำพวก ฉะนั้น นี้เป็นกามอุปบัติข้อที่หนึ่ง ๒. ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย สัตว์ประเภทที่นิรมิตกามได้มีอยู่ สัตว์เหล่านั้นนิรมิตแล้วๆ ย่อมยังอำนาจให้เป็นไปในกามทั้งหลาย เช่นเทพดาเหล่านิมมานรตีฉะนั้น นี้เป็นกามอุปบัติ ข้อที่สอง ๓. ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย สัตว์ประเภทที่ผู้อื่นนิรมิตกามให้มีอยู่ สัตว์เหล่านั้น ย่อมยัง อำนาจให้เป็นไปในกามที่ผู้อื่นนิรมิตให้แล้ว เช่นเทพดาเหล่าปรนิมมิตวสวตี ฉะนั้น นี้เป็นกาม อุปบัติข้อที่สาม