มคฺโค โส ปารคมนาย ๑ ตสฺมา ปารายนํ อิติ ฯ

---

[๕๖๖] อปารา ปารํ คจฺเฉยฺยาติ อปารํ วุจฺจนฺติ กิเลสา จ ขนฺธา จ อภิสงฺขารา จ ฯ ปารํ วุจฺจติ อมตํ นิพฺพานํ โย โส สพฺพสงฺขารสมโถ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ตณฺหกฺขโย วิราโค นิโรโธ นิพฺพานํ ฯ อปารา ปารํ คจฺเฉยฺยาติ อปารา ปารํ คจฺเฉยฺย ปารํ อธิคจฺเฉยฺย ปารํ ผุเสยฺย ปารํ สจฺฉิกเรยฺยาติ อปารา ปารํ คจฺเฉยฺย ฯ

---

[๕๖๗] ภาเวนฺโต มคฺคมุตฺตมนฺติ มคฺคนฺติ ๒ มคฺโค วุจฺจติ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค เสยฺยถีทํ สมฺมาทิฏฺฐิ ฯเปฯ สมฺมาสมาธิ ฯ อุตฺตมนฺติ อคฺคํ เสฏฺฐํ วิเสฏฺฐํ ปาโมกฺขํ อุตฺตมํ ปวรนฺติ มคฺคมุตฺตมํ ฯ ภาเวนฺโตติ ภาเวนฺโต อาเสวนฺโต พหุลีกโรนฺโตติ ภาเวนฺโต มคฺคมุตฺตมํ ฯ

---

[๕๖๘] มคฺโค โส ปารคมนายาติ มคฺโค ปนฺโถ ปโถ ปชฺโช อญฺชสํ วฏุมายนํ นาวา อุตฺตรเสตุ

---

[๓] ปกุลฺโล

---

[๓] สงฺกโม ๔ ฯ ปารคมนายาติ ปารคมนาย ปารสมฺปาปนาย ปารสมนุปาปนาย ชรามรณสฺส ตรณายาติ มคฺโค โส ปารคมนาย ฯ

---

[๕๖๙] ตสฺมา ปารายนํ อิตีติ

---

[๕] ตสฺมา ตํการณา ตํเหตุ ตปฺปจฺจยา ตํนิทานา ฯ ปารํ วุจฺจติ อมตํ นิพฺพานํ โย โส สพฺพสงฺขารสมโถ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ตณฺหกฺขโย วิราโค นิโรโธ นิพฺพานํ ฯ อายนํ วุจฺจติ มคฺโค ฯ อิตีติ ปทสนฺธิ ฯเปฯ #๑ ม. ปารํ คมนาย ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๒ ม. มคฺคมุตฺตมํ วุจฺจติ อริโย อฏฺฐงฺคิโก #มคฺโค ฯ ๓ ม. จ ฯ ๔ ม. ภิสิสงฺกโม ฯ ๕ ม. ตสฺมาติ ฯ