อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาถ อิเม วต โภนฺโต สตฺตา กายทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา วจีทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา มโนทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา อริยานํ อุปวาทกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา อปายํ ทุคฺคตึ วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนา อิเม วา ปน โภนฺโต สตฺตา กายสุจริเตน สมนฺนาคตา วจีสุจริเตน สมนฺนาคตา มโนสุจริเตน สมนฺนาคตา อริยานํ อนุปวาทกา สมฺมาทิฏฺฐิกา สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา เต กายสฺส เภทา ปรํ มรณา สุคตึ สคฺคํ โลกํ อุปปนฺนาติ อิติ ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต ปสฺสถ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน ปณีเต สุวณฺเณ ทุพฺพณฺเณ สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานาถาติ ฯ โน เหตํ อาวุโส ฯ

---

[๒๘๘] อปิ นุ ตุเมฺห อายสฺมนฺโต เอวํ ชานนฺตา เอวํ ปสฺสนฺตา เย เต สนฺตา วิโมกฺขา อติกฺกมฺม รูเป อารุปฺปา เต กาเยน ผุสิตฺวา วิหรถาติ ฯ โน เหตํ อาวุโส ฯ

---

[๒๘๙] เอตฺถทานิ อายสฺมนฺโต อิทญฺจ เวยฺยากรณํ อิเมสญฺจ ธมฺมานํ อสมาปตฺติ

---

[๑]- อิทํ โน อาวุโส กถนฺติ ฯ ปญฺญาวิมุตฺตา โข มยํ อาวุโส สุสิมาติ ฯ น ขฺวาหํ อิมสฺส อายสฺมนฺตานํ สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามิ สาธุ เม อายสฺมนฺโต ตถา ภาสนฺตุ ยถา ๒ อิมสฺส อายสฺมนฺตานํ สงฺขิตฺเตน #๑ ยุ. อิทนฺเต อาวุโส อปิ ปน ตุเมฺห อายสฺมนฺโต เอวํ ชานนฺตา เอวํ ปสฺสนฺตา เย #เต สนฺตา วิโมกฺขา อติกฺกมฺม รูเป อารุปฺปา เต กาเยน ปสฺสิตฺวา วิหรถาติ ฯ #โน เหตํ อาวุโส ฯ เอตฺถทานิ อายสฺมนฺโต อิทญฺจ เวยฺยากรณํ อิเมสญฺจ ธมฺมานํ #อสมาปตฺติ ฯ ๒ ม. ยุ. ยถาหํ ฯ